Лауазымдық міндеттерді орындау кезіндегі мінез-құлық

Алматы облысының жұмыспен қамтуды  үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы басшысының оынбасарының 2021 жылғы 28  мамырдағы № 86-ө  бұйрығына

Кәсіптік әдеп жөніндегі ведомстволық бағынысты мекемелердің қызметкерлерге арналған әдістемелік ұсынымдар

лауазымдық міндеттерді орындау кезіндегі мінез-құлық

1 тарау. Жалпы ережелер

        1. Алматы облысының жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының (бұдан әрі - әдістемелік ұсыным) ведомстволық бағынысты мекемелеріндегі жұмыскерлердің мінез-құлқының әдістемелік ұсынымдары 2015 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 16-бабының 41-4) тармақшасына сәйкес, еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган бекітетін азаматтық қызметшілердің қызметтік әдеп кодексіне, "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді, сондай-ақ Қазақстан Республикасының жалпыға танылған адамгершілік қағидаттары мен нормаларына негізделген.

        2. Әдістемелік ұсынымдар кәсіби қызметтік этиканың жалпы қағидаттарының жиынтығын және атқаратын лауазымына қарамастан ведомстволық бағынысты мекемелердің қызметкерлері басшылыққа алуы тиіс қызметтік мінез-құлықтың негізгі қағидаларын білдіреді.

        3. Ведомстволық бағынысты мекемелерде қызметкерлерді қабылдауға жауапты адамдарға өз міндеттерін орындауды бастағанға дейін осы әдістемелік ұсынымдармен танысуды қамтамасыз ету ұсынылады.

       4. Жаңадан жұмысқа орналасқан қызметкерге лауазымға тағайындалғаннан кейін үш күн мерзімде әдістемелік ұсынымдармен жазбаша түрде танысуға және оларды өзінің қызметтік іс-әрекеті процесінде сақтауға ұсынылады.

       5. Мекеменің әрбір қызметкері әдістемелік ұсынымдарды сақтау үшін барлық қажетті шараларды қабылдауға тиіс, ал Қазақстан Республикасының әрбір азаматы мекеме қызметкерінен мінез-құлықтың этикалық нормаларына сәйкес, онымен қарым-қатынаста мінез-құлықты күтуге құқылы.

       6. Әдістемелік ұсынымдардың мақсаты мекеме қызметкерлерінің өз кәсіби қызметін лайықты орындауы үшін олардың қызметтік мінез-құлқының этикалық нормалары мен қағидаларын белгілеу, сондай-ақ азаматтардың мекеме қызметкерлеріне беделі мен сенімін нығайтуға жәрдемдесу және мекеме қызметкерлерінің бірыңғай мінез-құлық нормаларын қамтамасыз ету болып табылады.

       7. Әдістемелік ұсынымдар мекеме қызметкерлерінің өз лауазымдық міндеттерін орындау тиімділігін арттыруға арналған.

       8. Әдістемелік ұсынымдар Алматы облысының жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының ведомстволық бағынысты мекемелерінің қызметіне қоғамдық санада құрметпен қарау саласында тиісті моральды қалыптастыру үшін негіз болып табылады, сондай-ақ мекеме қызметкерлерінің қоғамдық санасы мен имандылығы, оларды өзін-өзі бақылау институты ретінде әрекет етеді.

        9. Мекеме қызметкерлерінің Кодекс ережелерін білуі және сақтауы олардың кәсіби қызметі мен қызметтік мінез-құлқының сапасын бағалау критерийлерінің бірі болып табылады.

2. Қызметтік мінез-құлықтың негізгі қағидаттары мен қағидалары

      10. Мекеме қызметкерлерінің қызметтік мінез-құлқының негізгі қағидаттары Қазақстан Республикасы азаматтарының әлеуметтік қорғау мекемесіндегі жұмысына байланысты мінез-құлқының негізі болып табылады.

       11. Мекеме қызметкерлері мемлекет, қоғам және азаматтар алдындағы жауапкершілікті сезіне отырып:

    1) Халықты әлеуметтік қорғау саласындағы тиімді жұмысты қамтамасыз ету мақсатында лауазымдық міндеттерін адал және жоғары кәсіби деңгейде орындауға міндетті;

     2) адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын тану, сақтау және қорғау мекеме қызметкерлерінің де, тұтас алғанда бүкіл мекеме қызметінің негізгі мәні мен мазмұнын айқындайтынын негізге алуға міндетті;

     3) өз қызметін өзіне берілген өкілеттіктер шегінде жүзеге асыруға құқылы;

    4) қандай да бір кәсіптік немесе әлеуметтік топтар мен ұйымдарға артықшылық көрсетпеуге, жекелеген азаматтардың, кәсіптік немесе әлеуметтік топтар мен ұйымдардың ықпалынан тәуелсіз болуға;

    5) өздерінің лауазымдық міндеттерін адал орындауына кедергі келтіретін қандай да бір жеке, мүліктік (қаржылық) және өзге де мүдделердің ықпалына байланысты әрекеттерді болғызбауға тиіс;

    6) қандай да бір адамдардың сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға көндіру мақсатында өтініш жасаған барлық жағдайлары туралы жалдаушының (жұмыс берушінің) өкілін, прокуратура органдарын немесе басқа да мемлекеттік органдарды не жергілікті өзін-өзі басқару органдарын хабардар етуге міндетті;

    7) белгіленген шектеулер мен тыйымдарды сақтауға, еңбек шартында және лауазымдық нұсқаулықта көзделген міндеттерді орындауға міндетті;

    8) Саяси партиялар мен қоғамдық бірлестіктердің қызметтік қызметіне ықпал ету мүмкіндігін болғызбайтын әділдікті сақтауға міндетті;

    9) қызметтік, кәсіптік әдеп нормаларын және іскерлік мінез-құлық қағидаларын сақтауға міндетті;

      10) азаматтармен және лауазымды адамдармен қарым-қатынаста сыпайылық пен әдептілік танытуға; ;

      11) Қазақстан Республикасы мен басқа да мемлекеттер халықтарының әдет-ғұрыптары мен дәстүрлеріне төзімділік пен құрмет көрсетуге, әртүрлі этностық, әлеуметтік топтар мен конфессиялардың мәдени және өзге де ерекшеліктерін ескеруге, ұлтаралық және конфессияаралық келісімге ықпал етуге;

      12) мекеме қызметкерінің өз лауазымдық міндеттерін адал атқаруына күмән тудыруы мүмкін мінез-құлықтан аулақ болуға, сондай-ақ оның беделіне немесе мекеменің беделіне нұқсан келтіруі мүмкін жанжалды жағдайлардан аулақ болуға тиіс;

     13) мүдделер қақтығысының туындауына жол бермеу және туындаған мүдделер қақтығысы жағдайларын реттеу жөніндегі шараларды қабылдауға міндетті;

     14) жеке сипаттағы мәселелерді шешу кезінде ұйымдар мен азаматтардың қызметіне ықпал ету үшін өзінің қызметтік жағдайын пайдаланбауға;

    15) мекеменің, оның басшысының қызметіне қатысты, егер бұл мекеме қызметкерінің лауазымдық міндеттеріне кірмейтін болса, көпшілік алдында сөз сөйлеуден, пікір айтудан және бағалаудан аулақ болуға;

    16) мекемеде белгіленген көпшілік алдында сөз сөйлеу және қызметтік ақпарат беру ережелерін сақтауға міндетті;

    17) бұқаралық ақпарат құралдары өкілдерінің мекеменің жұмысы туралы қоғамды хабардар ету жөніндегі қызметіне құрметпен қарауға, сондай-ақ белгіленген тәртіппен анық ақпарат алуға жәрдем көрсетуге міндетті;

    18) өзінің жауапкершілігі саласындағы ресурстарға барынша тиімді билік етуді қамтамасыз етуге ұдайы ұмтылуға тиіс.

    12. Мекеме қызметкерлері сыбайлас жемқорлық көріністеріне қарсы іс-қимыл жасауға және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен оның профил актикасы жөнінде шаралар қолдануға міндетті.

    13. Мекеме қызметкерлері өздерінің лауазымдық міндеттерін орындау кезінде мүдделер қақтығысына әкеп соғатын немесе әкеп соғуы мүмкін жеке мүдделілікке жол бермеуі тиіс.

     14. Мекеме қызметкері жалдаушының өкілін, Қазақстан Республикасының прокуратура органдарын немесе басқа да мемлекеттік органдарды оны сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға көндіру мақсатында қандай да бір адамдар жүгінген барлық жағдайлар туралы хабардар етуге міндетті. Осы фактілер бойынша тексеру жүргізілген немесе жүргізілген жағдайларды қоспағанда, сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды жасауға көндіру мақсатында жүгіну фактілері туралы хабарлама мекеме қызметкерінің лауазымдық міндеті болып табылады.

    15. Мекеме қызметкеріне лауазымдық міндеттерін атқаруына байланысты жеке және заңды тұлғалардан сыйақы (сыйлықтар, ақшалай сыйақы, несиелер, материалдық сипаттағы қызметтер, ойын-сауық, демалыс үшін ақы, көлікті пайдаланғаны үшін ақы және өзге де сыйақылар) алуға тыйым салынады.

    16. Мекеме қызметкері санкцияланбаған жария еткені үшін өзі жауапты болатын немесе (және) өзінің лауазымдық міндеттерін атқаруына байланысты өзіне белгілі болған ақпараттың қауіпсіздігі мен құпиялылығын қамтамасыз ету жөнінде тиісті шаралар қабылдауға міндетті.

    17. Мекеменің басқа қызметкерлеріне қатысты ұйымдастырушылық және әкімшілік өкілеттіктерге ие мекеме қызметкері олар үшін кәсібиліктің, мінсіз беделдің үлгісі болуы керек, мекемеде немесе оның бөлімшесінде тиімді жұмыс үшін қолайлы моральдық-психологиялық ахуал қалыптастыруға ықпал етуі керек.
    18. Мекеменің басқа қызметкерлеріне қатысты ұйымдастырушылық және әкімшілік өкілеттіктер берілген мекеме қызметкері:

    1) мүдделер қақтығысын болғызбау және реттеу жөніндегі шараларды қабылдауға міндетті;

    2) Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу бойынша шаралар қабылдау;

    3) мекеме қызметкерлерін Саяси партиялар мен қоғамдық бірлестіктердің қызметіне қатысуға мәжбүрлеу жағдайларына жол бермеу.

     19. Мекеменің басқа қызметкерлеріне қатысты ұйымдастырушылық-өкімдік өкілеттіктер берілген мекеме қызметкері оған бағынысты қызметкерлердің сыбайлас жемқорлық қауіпті мінез-құлыққа жол бермеуі, өзінің жеке мінез-құлқымен атап айтқанда, Әділдік пен әділдіктің үлгісін көрсетуі үшін шаралар қабылдауы тиіс.

3. Мекеме қызметкерлерінің қызметтік мінез-құлқының ұсынымдық этикалық қағидалары

     20. Қызметтік мінез-құлықта мекеме қызметкері адамның, оның құқықтары мен бостандықтарының ең жоғары құндылық болып табылатындығы және әрбір азаматтың жеке өміріне қол сұғылмауына, жеке және отбасылық құпиясына, ар-намысын, қадір-қасиетін, өзінің жақсы атын қорғауға құқығы бар екендігі туралы конституциялық ережелерді негізге алуы қажет.

     21. Қызметтік мінез-құлықта мекеме қызметкері:

     1) жынысы, жасы, нәсілі, ұлты, тілі, азаматтығы, әлеуметтік, мүліктік немесе отбасылық жағдайы, саяси немесе діни артықшылықтары белгілері бойынша кемсітушілік сипаттағы кез келген сөздер мен іс-әрекеттер түрлеріне қолданылмайды;

     2) дөрекілік, немқұрайлы қарау көріністері, бойсұнушылық, алалаушылық ескертулер, заңсыз, лайықсыз айыптаулар білдіру;

    3) қалыпты қарым-қатынасқа кедергі келтіретін немесе құқыққа қарсы мінез-құлықты туындататын қауіп-қатерлер, қорлайтын сөздер немесе репликалар, әрекеттер;

      22. Мекеме қызметкерлері өздерінің қызметтік мінез-құлқымен ұжымда іскерлік қарым-қатынас орнатуға және бір-бірімен сындарлы ынтымақтастыққа ықпал етуге шақырылады.

      Мекеме қызметкері азаматтармен және әріптестерімен қарым-қатынаста сыпайы, тілектес, әдепті, мұқият болуға және шыдамдылық танытуға тиіс.

      23. Қызмет жағдайларына және қызметтік іс-шараның форматына байланысты лауазымдық міндеттерін орындау кезінде мекеме қызметкерінің сыртқы келбеті азаматтардың мекемеге құрметпен қарауына ықпал етуі, ресмилікпен, ұстамдылықпен, дәстүрлілікпен, ұқыптылықпен ерекшеленетін жалпы қабылданған іскерлік стильге сәйкес келуі керек.

4. Әдістемелік ұсынымдарды сақтамағаны үшін жауапкершілік

     24. Мекеме қызметкерлерінің әдістемелік ұсынымдарды сақтамауы тиісті комиссияның отырысында қызметтік мінез-құлыққа қойылатын талаптарды сақтау және мүдделер қақтығысын реттеу бойынша моральдық тұрғыдан жазаға тартылады, ал Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда әдістемелік ұсынымдарды сақтамау мекеме қызметкеріне заңдық жауапкершілік шараларын қолдануға әкеп соғады.

    Мекеме қызметкерлерінің әдістемелік ұсынымдарды сақтауы аттестаттауды өткізу, жоғары тұрған лауазымдарға ұсыну үшін кадр резервін қалыптастыру кезінде, сондай-ақ тәртіптік жаза қолдану кезінде ескеріледі.